We willen allemaal zelfbewust leven. Maar hoe doe je dat in de hectiek van alledag? Je handelt op een dag vele zaken routinematig af, terwijl je je to-do lijstje checkt, afvinkt en aanvult. De dagen, weken en maanden vliegen voorbij. Alles loopt op rolletjes: je leven is een aaneenschakeling van efficiënte en effectieve handelingen. Problemen los je op, tegenslagen overwin je. Tot zover ‘business as usual’. Maar dan loop je op een kwade dag tegen je grenzen aan. In het begin hebt je het niet direct door. Langzaam maar zeker begin je stress te ervaren. Je piekert, slaapt slecht, bent overgevoelig. Kortom: je voelt je niet goed meer in je vel. Er komt weinig meer uit je handen, je blokkeert en komt tot stilstand. En dan vraag je je af hoe dit jou is overkomen.
Mindfulness
Om in balans te blijven en te voorkomen dat je je grenzen overschrijdt, is mindfulness een uitkomst. ‘Mindfulness is een levenshouding met aandacht voor het hier en nu. Iedereen kan het leren’, aldus Gerbrand van Hout, psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid. Hij legt uit hoe je baat kunt hebben bij deze aandachttraining.
Meer vertrouwd met lichaam en geest
Mindfulness vindt zijn oorsprong in het Boeddhisme. Bij deze aandachttraining worden Oosterse meditatie- en yogatechnieken gecombineerd met de moderne westerse psychologie. Mindfulness leert mensen bewust met handelingen en gedachten in het hier en nu om te gaan, te leven met aandacht en minder te oordelen. Gerbrand van Hout (Fonds Psychische Gezondheid): ‘Mensen die zich met mindfulness bezighouden raken meer vertrouwd met wat zich in hun lichaam en geest afspeelt en oordelen minder hard over hun eigen gedachten en gevoelens. Om deze redenen wordt mindfulness steeds vaker ingezet, bijvoorbeeld als onderdeel van de behandeling van mensen met psychische problemen.’
Goed tegen piekeren
Mindfulness werd eind jaren zeventig voor het eerst toegepast als oefenprogramma voor patiënten met chronische medische klachten zoals pijn en kanker. Inmiddels wordt deze training gegeven aan mensen met uiteenlopende psychische en lichamelijke klachten. Van Hout: ‘Bij mensen met terugkerende depressies is mindfulness bewezen effectief. Zij leren de eerste signalen van een nieuwe depressie herkennen. Door hier bewust bij stil te staan accepteren zij de depressie meer. Een terugval kan hier zelfs mee voorkómen worden. Ook mensen met bijvoorbeeld stressklachten hebben baat bij mindfulnesstraining.
Mindfulness is vooral goed voor mensen die blijven piekeren over het verleden of de toekomst. Zij leren omgaan met emoties en gedachten zonder dat deze hen overweldigen. Voor mensen met psychische problemen is mindfulness een goede aanvulling op hun therapie. Maar ook mensen zónder psychische problemen kunnen baat hebben bij aandachttraining. Zij leren in balans te blijven, waardoor stressklachten minder kans krijgen.’
Meer informatie
Mindfulnesstrainingen bestaan meestal uit acht tot twaalf behandelsessies. Veel ggz-instellingen in Nederland bieden trainingen aan en sommige psychologen zijn ook gespecialiseerd in mindfulness. Meer informatie vindt u op de site van Fonds Psychische Gezondheid. Naast het lezen van oefeningen en tips kunt u testen hoe mindful u bent.
Welke trainingen zijn er?
Mindfulnesstrainingen worden onderverdeeld in Mindfulness based stress reduction (MBSR of aandachttraining) en Mindfulness based cognitive therapy (MBCT, oftewel aandachtgerichte cognitieve therapie). De eerste methode leert mensen beter omgaan met stressgerelateerde klachten, zoals spanningshoofdpijn. MBCT is grotendeels gebaseerd op MBSR. MBCT richt zich specifiek op het ontwikkelen van een andere houding tegenover negatieve gedachten. Mensen leren niet te oordelen over deze gedachtenpatronen, maar ze alleen te observeren en accepteren. MBCT is effectief gebleken bij mensen met terugkerende depressies.
Recente reacties