Blinde vlek: toeval en willekeur hebben een diepere betekenis

Ons brein heeft de onbedwingbare behoefte aan verklaringen en betekenis. We zien gezichten in wolken, horen muziek in willekeurige geluiden en denken vaak dat losse gebeurtenissen direct met elkaar te maken hebben. We zijn leermachines, met een aangeboren neiging om patronen te zien en verbanden te trekken. Meestal door situatie A (vanmiddag vis gegeten) met situatie B (ik ben nu misselijk en rillerig) te verbinden en daaraan een conclusie te verbinden (ik heb een voedselvergiftiging). Dat noemen we leren.

Een nadeel van dit talent is dat we vaak ‘logische’ conclusies trekken die niet kloppen. Onderzoek toont aan dat we zelfs de voorkeur geven aan onzinnige verklaringen boven onzekerheid. Hoe meer we onder druk staan of onzeker zijn, hoe groter de behoefte aan een verklaring. Zelfs als er geen verklaring en betekenis is.

Dit is ook hoe bijgeloof ontstaat: twee keer winnen met een nieuw onderbroekje maakt het stukje textiel voor sommigen ineens tot iets magisch. Het merendeel van de topsporters verlaat zich op enige vorm van bijgeloof. De rage van de Power Balance-bandjes is een recent voorbeeld. Hier een leuk testje.

The Law of Attraction is bijvoorbeeld een populaire theorie * kuch * die toeval en willekeur tot ultiem rechtvaardigheidsmechanisme van het universum heeft verklaard. Toeval en willekeur bestaan niet, alles heeft een reden, enzovoorts. En die kun jij beïnvloeden met gedachtekracht en kennis * kuch* van kwantummechanica.

Het zou zo leuk zijn. Het zou ook leuk zijn om een duet te zingen met Whitney Houston.