Psychologisch woordenboek: depressie

“Wakker worden was het ergst, weer zo’n lange, lege dag voor de boeg…”

Sombere gedachten en een depressieve stemming kennen we allemaal. Het leven lijkt soms alle glans verloren te hebben. Activiteiten en relaties die ons voorheen voldoening gaven lijken weinig of geen betekenis te hebben. En misschien weten we best dat we het onszelf wat aangenamer kunnen maken, maar we hebben er de energie en motivatie niet voor. Op sommige dagen zien we misschien weinig reden om op te staan. Alleen de dagelijkse verplichtingen houden ons nog bij de les.

Vaak gaat zo’n periode vanzelf over. Soms zonder reden, soms door een actievere levensstijl of een positieve gebeurtenis, nieuwe hobby of vriendschap. Dat kan het leven weer glans en energie geven. Als dat niet gebeurt, dan kwalificeert de sombere stemming als een echte depressie. In dit geval is het zinnig zijn de hulp in te roepen van een therapeut.

De officiële criteria (DSM-IV) voor een depressie zijn:

Als je lijdt aan één of twee van de volgende elementen:

1. Een gedeprimeerde stemming of 2. verlies van belangstelling of genoegen.

Hierbij moet worden uitgesloten dat ze zijn veroorzaakt door een lichamelijke aandoening of stemmingsincongruente wanen of hallucinaties. Het volstaat om één van deze symptomen te hebben indien het gepaard gaat met minstens vier van de volgende symptomen:

– Gedeprimeerde stemming gedurende het grootste deel van de dag.
– Duidelijke daling van belangstelling in aangename activiteiten.
– Veranderend eetlust en duidelijke gewichtstoename of gewichtsverlies.
– Verstoord slaappatroon of slapeloosheid of meer slapen dan normaal.
– Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.
– Vrijwel alle dagen vermoeidheid of energieverlies.
– Gevoel van schuld, hulpeloosheid, bezorgdheid, en/of vrees.
– Verminderde capaciteit om zich te concentreren of besluiten te nemen.
– Suïcidale gedachten.

Behandeling in het kort
Als je niet lekker in je vel zit kan het vaak lastig jezelf eraan te herinneren dat het leven ook plezierig en betekenisvol kan zijn. De mooie kanten en mogelijkheden die het leven biedt worden niet meer gezien of gewaardeerd.

De hersenen zijn een krachtig ding: ze onthouden en kleuren de werkelijkheid naar hoe je je voelt. Geheugen wordt heel direct door stemming beïnvloedt. In een slechte bui herinner je je eerder nare gebeurtenissen en denk je eerder aan nare zaken dan wanneer je in een vrolijke bui bent. En nare herinneringen houden de zwarte bui in stand. Zo kan een vicieuze cirkel ontstaan, waarbij de sombere stemming zorgt voor een spiraal van meer inactiviteit en lusteloosheid.

In de behandeling gaan we ervan uit dat je je wel degelijk anders kan voelen, door anders te doen en anders naar bepaalde gedachten te kijken die te maken hebben met je stemming. Dit kan te maken hebben met hoe je jezelf ziet, of de toekomst. Door gedachten en gedrag in kaart te brengen die met je sombere gevoelens te maken hebben kunnen we samen een plan van aanpak en actie bedenken dat maakt dat je in een opwaartse spiraal komt die meer levensvreugde, mogelijkheden en energie biedt.

Meer lezen over depressie en wat je eraan kunt doen?