Interview: Hoe zorg je dat de liefde geen gedoe wordt?

Afgelopen april kwam mijn tweede boek Liefdesgedoe uit. Tijd voor wat onbescheiden PR dus. (Ik moet ook eten!) Hieronder lees je een (bijna letterlijk) transcript van het interview dat ik gisteren gaf. Het geeft goed weer waar het boek in grote lijnen over gaat.

Waar gaat je boek over?
‘Het gaat grotendeels over de valkuilen van moderne romantiek en verklaart waarom de vrijheid en mogelijkheden van nu niet per se meer liefde en commitment opleveren, maar wel meer verwarring, spijt, twijfel en frustratie. Het boek geeft vervolgens handvaten om in de moderne liefdesjungle een relatie te vinden die bij je past en die te behouden. Het boek geeft meer zelfkennis en inzicht in de liefde, en laat zien hoe romantische sprookjes de liefde juist saboteren.’

Wat is bijvoorbeeld zo’n sprookje?
‘Dat je alle moeilijkheden en uitdagingen aan kunt mits er genoeg liefde of verliefdheid is. Soms passen mensen gewoon niet bij elkaar, hoeveel ze ook van elkaar houden. Dat is een les die ik door schade en schande heb moeten leren. Liefhebben gaat soms direct samen met elkaar loslaten.’

Was liefde vroeger dan makkelijker?
‘Ja en nee. Een paar generaties geleden, als je de zogeheten huwbare leeftijd bereikte, waren er vaak maar een paar geschikte potentiele partners in het dorp. Samen met de familie besloot je wie de uitverkorene werd. Ook als je verlegen, sociaal onhandig of niet zo aantrekkelijk was, kwam je aan de bak. Nadat je als kersvers stelletje een paar keer seks had, kwamen er vaak al snel kinderen in het spel. En daarmee ook de bijbehorende verantwoordelijkheid om echt iets van jullie samenzijn te moeten maken. Scheiden deed je niet tenzij je partner een seriemoordenaar of volkomen idioot bleek. Daar zouden wij tegenwoordig niet meer voor tekenen. Terecht ook. Waarom zouden we? Tegenwoordig kun je op mobieltje een oneindig reservoir van potentiele liefdespartners vinden dat dagelijks wordt aangevuld. Elke dag krijg je weer een kersverse lading singles aangeboden waarmee je contact kunt maken. Dat stimuleert geen liefde, maar een neurotische zoektocht naar de perfecte partner. Die bestaat helaas niet, dus je kunt eeuwig blijven zoeken. En dat is echt wat sommige romantici lijken te doen.’

Keuzestress?
‘Ja. Als mensen te veel keuze hebben raken ze gestrest. Ons brein kan de gevolgen van al die keuzen niet overzien en dat leidt angst om de verkeerde keus te maken. In de liefde gebeurt dat uiteraard ook. Omdat we zeker willen zijn dat iemand de beste match is, kiezen we niet, of half. Of we krijgen spijt. En als jij het wel zeker weet, dan weet die ander het misschien niet. Die heeft misschien nog een ex, drie scharrels en acht Tinder-matches in de wacht. Dit verklaart deels waarom in een stad als Amsterdam bijna de helft van alle dertigers single is.’

Hebben we te hoge verwachtingen van de liefde?
‘Ik denk het wel. Onze opa’s en oma’s werden minder geteisterd door het idee dat hun leven spannender, grootser en meeslepender moest zijn dan dat het was. Wij hebben tegenwoordig veel hogere verwachtingen van ons leven. Elke dag zien we op Facebook, Instagram en andere media hoe andere mensen succesvoller zijn dan jij en ik, en dat willen we vervolgens ook. Het is voor je levensgeluk gezond en nodig je te realiseren dat die torenhoge verwachtingen níet leiden tot meer levensgeluk of liefde. We hebben meer vrijheid en mogelijkheden dan ooit om een droomleven na te jagen – inclusief spetterende carrière en prachtpartner – maar juist daardoor voelen veel mensen zich juist onrustiger en ongelukkiger dan ooit. Wij zijn neurotische zoekers geworden en voelen ons constant tekort schieten. Dat is de paradox. Als je denkt dat de perfecte partner of het ideale leven bestaat, dan wordt het lastiger om met tegenslag om te gaan. En die tegenslag komt heus.’

Onze grootouders hielden het inderdaad langer met elkaar uit.
‘Liefde gedijt best goed bij enige beperkingen. Meer sociale controle, het gebrek aan geboortebeperking, economische onzekerheid en een duidelijke rolverdeling tussen mannen en vrouwen zorgden voorheen voor vrij stabiele liefdesrelaties. Mensen hadden elkaar meer nodig dan nu. Dat klinkt voor de moderne mens als armoede, maar als je elkaar nodig hebt, doe je meer moeite voor elkaar en zul je ook in moeilijke tijden gewoon zorgen dat de relatie werkt. Dat geeft voldoening. Aan de andere kant is het natuurlijk ook een zegen dat je niet gedwongen wordt om in een saaie of slechte relatie hoeft te hangen. Ik denk wij moeten leren omgaan met al die vrijheid.’

Hoe dan?
‘Als het gaat om liefde is het in ieder geval nuttig om niet naar een ideale partner te zoeken, maar naar een relatie die bij je past.’

Ja, maar hoe vind je een relatie die bij je past?
‘In het kort gaat het om twee dingen: zelfkennis en eerlijkheid. Zelfkennis is weten wie je zelf bent en wat je nodig hebt in de liefde? Dat klinkt makkelijk: maar veel mensen worden gehinderd door romantische sprookjes en blinde vlekken. Het boek spoort die blinde vlekken op en laat je eerlijker kijken naar jezelf en anderen. Behalve eerlijk naar jezelf kijken, moet je ook nog eerlijk durven zijn tegen de ander. De snelste manier om erachter te komen of je in de juiste relatie zit is eerlijk en transparant zijn, zodat zowel jij als de ander weten dan waar jullie aan toe zijn.’

Heb je een voorbeeld?
‘Ik kwam er laatst achter dat een datende vriendin van achter in de dertig standaard verzwijgt dat ze een kinderwens heeft. Ze beseft dat de tijd dringt, maar om haar dates niet te laten schrikken, zegt ze daar niets meer over tenzij het toevallig ter sprake komt. Ik begrijp haar strategie maar wat heeft zij überhaupt te zoeken met mannen die geen kinderwens hebben of in een heel andere levensfase zitten. Het is juist goed dat ze die afschrikt. Veel mensen proberen uit angst voor afwijzing de ander te behagen. Ze verstoppen zichzelf dan om de ander niet af te schrikken. Dat is prima voor de eerste paar dates, maar daarna saboteer je de kans op een echte connectie. Alleen kwetsbaarheid en eerlijkheid kunnen leiden tot een echte connectie.’

Hoezo?
‘Pas als iemand jou op je kwetsbaarst ziet, en niet wegrent, pas dan weet je wat je aan die ander hebt. Pas als je ook elkaars mindere en lastige kanten hebt gezien, en die omarmt, pas dan kan er vertrouwen en intimiteit ontstaan. Anders blijft een een spelletje. Dat kan best leuk en spannend zijn, maar dat heeft niets te maken met een diepere verbintenis.’

Heb je nog een voorbeeld?
‘Ik ken een aantrekkelijke vrouw die ontzettend grappig en charmant is. Ze windt iedereen daarmee om haar vinger, toch klaagde ze altijd over haar liefdesleven. Of eigenlijk: het gebrek eraan. Ze weet wat ze moet om mannen te interesseren, maar wordt zelden geraakt door haar dates. Toen ze in tranen uitbarstte bij een collega omdat ze toevallig moesten samenwerken merkte ze dat ze ook verliefd op hem werd. Dat is een collega met een vriendin die ze verder nooit op die manier had gezien.’

Dus, wat zegt dit precies?
‘Ik ken die collega. Die man is niet per se veel specialer of aantrekkelijker dan de mannen met wie ze heeft gedate. Het was de setting, en het feit dat haar sociale masker afgleed, die haar ontvankelijk maakten voor hem. Ook ongemakkelijke en gênante situaties kunnen mensen ontvankelijk voor elkaar maken. Ongemak is het voorportaal van intimiteit.’

Maar mensen vallen vaak juist op stoere, onafhankelijke en onbereikbare types. Hoe zit dat dan?
‘Ja, natuurlijk. Voor aandacht en seks zijn een mooi uiterlijk, charme en status allemaal pluspunten, maar voor échte liefde moet je alsnog met de billen bloot. Het is hartstikke prima om een goede indruk te wekken en jezelf van je beste kant te laten zien, want anders geeft iemand je ook geen kans, maar het is uiteindelijk niet genoeg voor een echte klik. Je hoeft niet op een eerste date meteen te laten zien dat je eigenlijk een neurotische workaholic met allerlei irreële angsten bent, maar als jij jezelf blijft verstoppen, saboteer je de kans op iets moois. Je saboteert de kans dat je iemand vindt die écht bij jou past.’

Wat is geheim van een goede relatie?
‘Dat ligt er beetje aan aan hoe je ‘goed’ definieert. Iedereen zoekt iets anders in een relatie, maar als je goed definieert als een relatie waarin twee partners het lang en gelukkig met elkaar uithouden dan is het geheim niet zo mysterieus. Gelukkige partners hebben meestal gewoon veel met elkaar gemeen. Natuurlijk kan het nuttig zijn als je elkaar op sommige punten aanvult en corrigeert, maar over het algemeen geldt: hoe meer je op elkaar lijkt, hoe meer je elkaar begrijpt, hoe makkelijker je met elkaar communiceert, hoe meer je je bij elkaar thuis voelt, hoe meer je voor elkaar over hebt.’

Gaat dat op elkaar lijken niet ten koste van erotische spanning?
‘Ja, dat kan. Het gaat om een gezond evenwicht tussen het maatjesgevoel en voldoende lust. Hoe je ook wendt of keert: seks is wat een liefdesrelatie van een vriendschap onderscheidt. Voor de meeste mensen is aantrekkingskracht en goede seks een belangrijk element in de relatie. Mensen die dat ontberen, gaan vaker vreemd.’

Heb je tips om de vlam er in te houden?
‘Mijn boek staat vol concrete tips en inzichten. Ik ga nu niet te veel verklappen, maar In het kort komt het er op neer dat je regelmatig samen dingen moet doen die de sleur doorbreken en een element van verrassing aan de relatie toevoegen. Dat kan een rock&roll-cursus zijn of een avontuurlijke vakantie. Samen uit de comfortzone gaan, intensifieert de band. Door samen nieuwe situaties op te zoeken en te blijven delen wat er in jullie omgaat, worden jullie gedwongen om nieuwe kanten van elkaar te ontdekken en moeite voor elkaar te blijven doen.’

Meer over Liefdesgedoe?
Radiointerview Lunchroom: ‘Hoe zorg je dat liefde geen gedoe wordt?’ (NH Radio, mei, 2018)
Artikel: hoe het zoeken naar de ideale relatie de liefde saboteert.
Klik hier om mijn boek te bestellen.

Marcelino Lopez

Psycholoog, (relatie)therapeut, schrijver. Zoekend naar antwoorden op lastige levensvragen. Meestal tevergeefs. Meer info: marcelinolopez.nl.

 

Lees ook eens zijn boeken:
Liefdesgedoe (2018)
Liefde in Tijden van Facebook (2012).