Wat is het grootste obstakel om écht iets te begrijpen?

Denken dat je het al begrijpt omdat je er een naam voor hebt.

De meesten van ons hebben als kind geleerd dat het kennen van een naam synoniem is met weten. Ik zag laatst bijvoorbeeld een peuter in Artis voor het eerst kijken naar een reusachtig en raadselachtig beest met een nek zo lang als een kleine palmboom. ‘Wat is dááát?’ riep het kind met open mond. ‘Herken je het niet uit het Grote Dierenboek? Dat is nou een giraffe,’ antwoordde de moeder. De verbazing was meteen weg. ‘Oh ja, giraffe, giraffe!’ herhaalde het jongetje, ‘Gaan dan nu naar de apen?’ Het kind leek volmaakt tevreden met het kennen van het woord ‘giraffe’. Toch was het dier net zo raadselachtig als voor hij de naam wist. Op het moment dat je denkt dat je iets kent, remt dat de nieuwsgierigheid om het nog te willen observeren en begrijpen.

Iets in een hokje kunnen plaatsen voelt vaak als begrijpen, maar dat is het niet. Labels bevredigen onze behoefte aan een verklaring, maar vormen soms juist een obstakel om het echt te begrijpen.

De briljante natuurkundige Richard Feynman won ooit een Nobelprijs voor zijn inzichten in de ogenschijnlijk bizarre aard van de werkelijkheid op kwantumniveau. Wat maakte hem, volgens eigen zeggen, zo’n grondige wetenschapper? ‘Ik leerde al heel vroeg het verschil tussen de naam van iets weten en iets weten. Je kan de naam van de vogel leren in alle talen van de wereld, maar wanneer je daarmee klaar bent, weet je absoluut niets van die vogel. Dus, kijk naar die vogel en observeer wat ze doet.’

Onthoud Feynsmans citaat: het kan maken dat je pseudokennis van echte kennis onderscheidt en tegelijkertijd meer verwondering in je leven brengt. En dat is heel nuttig, want er gaat veel meer pseudokennis de ronde dan echte kennis. Iedereen kan wel een mooie, aannemelijke theorie verzinnen en dat op het internet plempen, maar om te checken of het écht klopt is serieus (vaak wetenschappelijk) onderzoek nodig. En dat kost tijd, moeite, nauwkeurige observatie en kritische vragen.

Meer lezen?
Een simpele manier om te controleren of iemand echt verstand van zaken heeft
Wat is het verschil tussen wetenschap en pseudowetenschap?
Waarom je sommige deskundigen en experts beter niet kunt vertrouwen.

Bron: Surely You’re Joking, Mr. Feynman!, Richard Feynman