Geluk = overgave aan het moment

We hebben graag de illusie dat we ons leven in de hand hebben. Ondertussen weten we donders goed dat het niet zo is. Probeer maar eens een hele ochtend volgens plan te laten verlopen. Dat lukt niet. Het leven van alledag is vol willekeur en toeval. Je wordt wakker met een puistje op je neus, de koffiemelk valt om, de buurvrouw belt onverwachts aan terwijl je net een boek leest. Pets, er vliegt een mus tegen het raam. Dat zat allemaal niet in de planning. Je kunt dit soort incidenten negeren in je analyse van de dag, maar ze regeren feitelijk je hele leven.

Ook essentiële gebeurtenissen en beslissingen in ons leven zijn geheel buiten onze invloed tot stand gekomen. Te beginnen met onze geboorte en alles wat daarna volgde: naam, geslacht en temperament. Het huis waarin we opgroeiden. De school waar we naartoe werden gestuurd. De vriendjes en vriendinnetjes waarmee we werden opgezadeld. De eerste hobby’s en interesses waarvan anderen dachten dat ze ‘goed’ voor ons waren. Zelfs de manier waarop anderen op ons reageerden, het zelfbeeld dat daaruit ontstond en op wie we voor het eerst verliefd werden: vanuit ons perspectief gebeurde het allemaal gewoon. Nu we volwassen zijn is het niet veel anders

Onze diepste verlangens vallen zelden samen met de werkelijkheid. We willen van alles, maar het universum maakt het niet makkelijk. Zelfs in de beste periodes – jij en je geliefden zijn kerngezond; de koelkast is gevuld met lekkers; je hebt een leuke partner die je niet uitscheldt; je houdt van je werk – ook dan merk je waarschijnlijk dat het leven slechts af en toe volgens plan verloopt, en meestal niet.

Verandering, onzekerheid, willekeur, pech, onrechtvaardigheid, vergankelijkheid, ziekte en dood: het zijn de fundamenten van het bestaan. Zelfs voor de meest gezegenden onder ons is het leven een onophoudelijk – en uiteindelijk zinloos – gevecht tegen de chaos, terwijl we ondertussen proberen verlangens te bevredigen en pijn en ongemak te vermijden.

Een manier om hiermee om te gaan is door onze dromen te beschermen tegen de werkelijkheid en te fantaseren over morgen. Dat lukt de meesten aardig. We hebben geleerd de grillige willekeur in ons leven zoveel mogelijk te negeren en onze blik strak op de toekomst te houden. Het brein is bijna ieder moment druk bezig het volgende moment alweer in te vullen. Oké, de koffie is op, en nu? Oh ja, lunch met Trees, meeting met Bedrijf A, sport, etentje met oude buurvrouw, tv of seks met liefje? Ondertussen doen we – zo goed en kwaad als het gaat – wat er van ons verwacht wordt en houden we ons aan gemaakte afspraken. We weten tenminste wanneer we waar moeten zijn en wat we daar moeten doen.

We negeren ondertussen noodgedwongen het mooie uitzicht op weg naar het werk, we breken een goed gesprek met een collega af omdat de lunchpauze voorbij is, we slurpen de koffie snel naar binnen omdat het sportklasje zo begint. Dat gaat vaak de hele dag zo door. Als we ons aan de planning houden doen we het goed, vinden we.

Zelfs als we daarvoor moeten haasten, liegen, bluffen en onze gezondheid op het spel moeten zetten. De stress die dat ons geeft bespreken we wel weer met de coach, schudden we van ons af in de sportschool of drinken we weg met vrienden in de kroeg. Daarvoor hebben we nog net genoeg tijd. Het blijft natuurlijk oppassen, want de wekker gaat altijd eerder dan we verwachten. En dan begint de race tegen de klok weer opnieuw.

Al die vergeefse inspanningen die we doen om ons leven in de juiste banen te leiden, het is makkelijk te vergeten waarom we dat ook alweer écht doen. Om de zoveel tijd worden we daar weer aan herinnerd. Dan zijn we de planning even vergeten en hebben we ons overgegeven… aan het huidige moment zelf. Het enige moment dat er bestaat.