Als je doet waar je goed in bent, op de manier die bij jou past, zul je gelukkiger zijn dan wanneer je iets doet dat niet bij jou past. Jouw drijfveren, normen en waarden zijn belangrijke richtinggevers voor jouw persoonlijke geluk én effectiviteit. Jij moet het dus doen, zoals jij dat wilt, niet zoals het hoort of zoals je het in een boekje leest.
Dat wil echter niet zeggen dat je nooit iets moet doen dat niet bij je past, want leren maakt gelukkig. En ook al past iets nu niet bij je, het kan wel bij je gaan passen, net als nieuwe schoenen in een wilde kleur… Huh? Ja, het kan best zijn dat nieuwe manieren, gewoontes en communicatiestijlen bij je gaan passen, ook al was dat eerder niet zo. Je hebt wellicht manieren ontwikkeld om bepaalde problemen en uitdagingen aan te pakken, die nu nog maar weinig vruchten afwerpen. Uit gewoonte houd je dan aan die niet (meer zo effectieve) werkwijze vast. Dat kan uiteindelijk zelfs ongewenste effecten opleveren omdat je omgeving niet blij is met de manier waarop jij dingen doet, of omdat je jezelf iets belangrijks ontzegt. Als je daarin blijft vastzitten, kun je ineffectieve en belemmerende overtuigingen ontwikkelen die er voor zorgen dat je jezelf en anderen in de weg zit bij het bereiken van je doelen.
Deze overtuigingen zijn niet hetzelfde als drijfveren, drijfveren zijn een goed kompas voor wie je bent, deze overtuigingen niet, ook al lijkt dat soms wel zo. Het zijn vastgeroeste ideeën die je meer kwaad dan goed doen. Belemmerende overtuigingen zijn gedachten als “ik ben iemand die nou eenmaal graag helpt, dus ik zeg nooit nee”, of “als het niet gaat zoals ik het wil, ga ik het niet doen”, redelijk zwart-wit, terwijl er ook allerlei grijstinten mogelijk zijn. Er zitten meestal wel oprechte drijfveren achter die overtuigingen, die heel positief kunnen zijn, zoals aardig zijn voor anderen, goed voor jezelf zorgen of je eigen pad kiezen. Als je die positieve kant kunt ontdekken, kun je ook inzien wat echt bij je past en wat niet (meer). Vervolgens kun je je ontwikkelmogelijkheden blootleggen en dingen leren die nieuw voor jou zijn, maar wel passen bij jouw drijfveren, zoals anderen helpen zonder hun taken over te nemen, overleggen of compromissen zoeken. Als die nieuwe manieren voor je blijken te werken en wenselijke consequenties opleveren, kunnen ze onderdeel worden van wie jij bent.
Ik werd laatst geïnterviewd voor een artikel over het oppakken van dingen waarover je van jezelf altijd zei “dat past niet bij mij”. Het artikel ging vooral over sporten en andere goede gewoontes; de schrijfster was nieuwsgierig in hoeverre het slim is om dingen te gaan doen, waarvan je het gevoel hebt dat ze niet bij je passen, maar die mogelijk wel goed voor je zijn. Zo is zij hardloopster, maar vanwege een blessure raadden mensen haar aan om aan yoga te gaan doen. Iets wat zij maar “zweverig en flauw” vond. Ze is er toch mee begonnen en is er nu hartstikke gelukkig mee. Tijdens ons gesprek liet ik haar zien hoe dat in je hoofd werkt, denken dat iets heel stom en niets voor jou is, terwijl je er misschien wel iets van kunt leren. Dat deed ik aan de hand van een kernkwadrant.
In een kernkwadrant kun je aan de hand van je kwaliteiten, onderzoeken wat je allergieën, valkuilen en uitdagingen zijn. Het is een logisch opgebouwd model, je kunt vanuit ieder van de kwadranten beginnen en van daaruit beredeneren wat de onderliggende redenen en drijfveren zijn.
Een voorbeeld:
Je kwaliteit herbergt een drijfveer; iets dat jij belangrijk vindt. Als je daar echter te veel van laat zien, schiet je door in je valkuil. Het tegenovergestelde van jouw kwaliteit is je allergie, je hebt waarschijnlijk (stiekem) een hekel aan mensen die dat gedrag laten zien. Dat gedrag heeft echter ook goede kanten; de balans tussen je allergie en je valkuil vormt je uitdaging, dat is iets dat jij kunt ontwikkelen.
Een van de redenen dat je je daar niet snel in zult ontwikkelen, is dat je altijd bang bent om door te schieten in je allergie. Een voorbeeld dat ik vaak zie in training en coaching is dat bescheiden mensen doorschieten in hun valkuil van onzichtbaar worden. Als ze zich daar in moeten gaan ontwikkelen (bijvoorbeeld om promotie te kunnen maken), vinden ze dat lastig omdat ze al snel het gevoel hebben arrogant over te komen en ze daar een hekel aan hebben. Het is belangrijk om je te beseffen dat je, wanneer je een stap in de richting van je uitdaging zet, je niet direct in het domein van je allergie terecht komt, of zelfs kunt komen. Het is een glijdende schaal, waarop je kleine stapjes zet.
Het is niet zo dat je, wanneer je meer prioriteiten gaat stellen, direct oncollegiaal hoeft te worden, of dat je als je vaker nee gaat zeggen, meteen onvriendelijk zult zijn. Er zijn allerlei manieren om je te ontwikkelen in de richting die goed voor je is, zonder de dingen die je belangrijk vindt los te laten. Vind je het belangrijk om een goede collega te zijn, maar moet je wel meer tijd aan je eigen werk besteden? Zeg dan ‘nee’ door ‘ja’ zeggen tegen een alternatief, in plaats van een ‘harde nee’ te geven. Word jij gedreven door resultaten, maar moet je meer tijd aan je team besteden? Onderken dan het belang van je team voor die resultaten en de manier waarop je die bereikt.
Als je een nieuwe gewoonte ontwikkelt, moet je goed opletten wat dat voor jou oplevert. Want zeker in het begin kan het je best wel wat moeite en tijd kosten, dat moet wel gecompenseerd worden! Dat doe je door iedere kleine stap te erkennen en alle positieve effecten te registreren. Werkt je nieuwe feedbackmethode nog niet helemaal zoals je je had voorgesteld? Erken dan dat je het in ieder geval geprobeerd hebt en dat je wel gelooft dat het op termijn het gewenste effect oplevert.
En hou vol. Minstens 40 dagen lang. Het kost je hersenen 40 dagen om nieuwe verbindingen aan te leggen, dus in die tijd moet je er dagelijks bewust mee bezig zijn. Daarna is je nieuwe gewoonte net zo van jou als je oude gewoontes. En heb je dus iets geleerd dat eerder niet, maar nu wel bij je past!
Recente reacties