Ruziemaken: zo doe je het goed

Alsmaar conflicten vermijden en eigen behoeften negeren is slecht voor de relatie. Mensen die heel erg vanuit de ander denken en daardoor hun eigen behoeften en verlangens negeren, maken hun eigen leven op de lange termijn ingewikkelder en minder leuk. Ook al proberen ze strijd te voorkomen, indirect ondermijnen ze een gelijkwaardige relatie. Conflicten en eerlijke gesprekken zijn soms broodnodig om uit te praten wat jou stoort aan je partner. Ga je die uit de weg, dan zal dat het vertrouwen in elkaar en jullie intimiteit niet ten goede komen.

Veel destructieve communicatiegewoonten houden elkaar helaas perfect in evenwicht of versterken elkaar. Een dominante, dwingende of obsessieve communicatiestijl roept vaak een passieve vermijdende en oneerlijke communicatiestijl op. Als twee partners er samen uit willen komen, dan moeten zij hun interactie erkennen voordat ze die ruzies en ruis ten goede keren. Drammerige partners kunnen leren wat minder ruimte in te nemen, zodat de vermijdende partner wat communicatiever wordt.

Ruziemaken hoort erbij, en sommige typische ruziemakers hebben verder een prima relatie als zij met hun woorden en gedrag de ander niet nodeloos kwetsen. Wanneer zijn ruzies schadelijk volgens onderzoek? Als ruzies dusdanig toenemen in hevigheid dat partners niet meer naar elkaar luisteren en een van beiden steeds met een onbevredigend gevoel moet afdruipen om erger te voorkomen. Dan voorspelt dat weinig goeds. Er is een goede kans dat deze vermoeiende ruziespiraal de partners uit elkaar drijft. Houd onderstaande vier ruzieregels in de gaten als je uit de klauwen van een giftige ruziespiraal wilt blijven:

1. Vraag je af wat de achterliggende boodschap is, zowel die van jezelf als die van je partner
Het gaat vast over iets anders dan het dopje dat niet op de tandpastatube zit. Bijvoorbeeld dat de ander maling lijkt te hebben aan dingen die voor jou belangrijk zijn en daar te weinig rekening mee houdt. Het kan goed zijn daarbij te beseffen dat de ander zich door de manier waarop je dit soort kwesties aan de orde stelt juist betutteld en gecontroleerd voelt. Als je dat weet van elkaar kun je elkaar daarin tegemoetkomen.

2. Breng je kritiek of boodschap op een behapbare, positieve manier
Zoals je eerder hebt kunnen lezen: geef aan wat je wèl wilt in plaats van je niet wilt. Kritiek wordt beter ontvangen als je het als een wens vermomt in plaats van een verwijt. ‘Ik ben op woensdag laat thuis, zou jij dan misschien willen koken? Dat zou me enorm helpen.’ Door er nodeloos scheldwoorden, oude koeien, bedreigingen, veroordelingen en andere debatteertrucs aan toe te voegen verpest je elke kans op een vrolijke uitkomst. Ook met een eindeloze preek waarin je er van alles bij haalt wat er slechts zijdelings mee te maken heeft, maak je het voor je partner lastig: op welk deel van de boodschap moet deze reageren?

Het oppotten van heftige emoties is allesbehalve gezond. Als je effectiever leert communiceren, dan zal je minder snel het gevoel hebben dat je gevoelens moet inhouden, of dat er een tijdbom zal afgaan. Maar hoe goed een relatie ook is, soms gaat het gewoon mis. Ruzie op zijn tijd is prima, soms zelf nodig. De volgende twee ruzieregels zijn herstelmechanismen die de schade van ruzies beperken en teniet doen.

3. Schroom nooit je eigen aandeel in de escalatie toe te geven
Wat veel partners als een nederlaag zien, zien de meeste relatietherapeuten als een triomf: een – enigszins oprecht – excuus en erkenning voor het eigen aandeel in de ruzie of het conflict. Jouw aandeel is er ongetwijfeld ook. Mensen die oprecht ‘sorry’ durven zeggen hebben betere relaties. Een excuus zorgt vaak voor een ommekeer. Misschien niet direct of altijd, maar op den duur meestal wel. Voel je daarom niet te goed om je excuses aan te bieden. Het is eerder een kracht dan een zwaktebod. Uiteraard moet zoiets niet als een truc of conflictvermijdend instrument worden ingezet, want dan houdt het op de lange termijn juist de conflicten in stand.

Wat is een goed excuus? Bij een goed excuus moet je niet stiekem rechtvaardigen waarom je hebt gedaan wat je hebt gedaan. Je herkent dit non-excuus aan het woordje ‘maar’. ‘Sorry dat ik zo tegen je heb geschreeuwd, niet goed van me, máár je was zo irritant… Ik dacht echt: hoe kan die dat nou doen met mijn ouders erbij?’
‘Wat? En jij dan? Ik was gekwetst omdat jij me totaal negeerde bij je familie en…’

Meestal zorgt dit ervoor dat de ander direct het gevecht weer aangaat. Misschien kun jij in een later stadium rechtvaardigen of uitleggen waarom je vindt dat de ander het ook niet goed heeft gedaan. Het helpt als de emoties eerst wat bedaard zijn. Probeer ook niet meteen een excuus bij de ander af te dwingen puur omdat jij dat wel hebt gedaan.

‘Sorry, dat ik zo tegen je heb geschreeuwd. Ik vind het zo klote dat we op zo’n belangrijk moment ruzie kregen. Het spijt me.’
‘Ja, mij ook. Het was écht beschamend. Oeh, je ouders, wat denken die wel niet? Die vinden mij nu natuurlijk helemaal een lul.’
‘Tja, maar die weten dat ik zelf ook heftig kan reageren. Ze kennen me toch. Ik zal ze morgen bellen om het uit te leggen.’

4. Spreek een time-out af als de emoties regelmatig te hoog oplaaien
Als je vaak explosieve, schadelijke of vernederende ruzies hebt met je partner, die snel escaleren, dan kan het heel zinvol en effectief zijn daar gewoon kunstmatig een eind aan leren maken. Door dit van tevoren met elkaar af te spreken. Bij emotionele ruzies is een fysieke scheiding soms het enige wat werkt, vooral wanneer partners (of een van beide) zich niet kunnen inhouden. Een andere kamer, even naar buiten, sporten. Het is echt essentieel om deze ruziestops ruim van tevoren – op een rustig moment – heel concreet af te spreken. Twee punten zijn daarbij essentieel: leg vast wie van de twee zich terugtrekt voor een adempauze of time-out. Les vast waar de ander naartoe gaat en hoe lang dat minimaal moet zijn. Het ligt voor de hand om degene met de meeste zelfbeheersing te laten vertrekken. Deze afspraak is heel belangrijk, want als de emoties hoog oplopen is het heel makkelijk je te laten verleiden tot steeds verdergaande beschadigende uitspraken. Door elkaar hierop voor te bereiden en duidelijke afspraken te maken heb je een goede kans om dit destructieve aspect in jullie relatie te verbeteren. Door elkaar te trainen om fysiek afstand te nemen tijdens ruzies doe je jezelf en elkaar een grote gunst en kun je relatieschade beperken.

Marcelino Lopez

Psycholoog, (relatie)therapeut, schrijver. Zoekend naar antwoorden op lastige levensvragen. Meestal tevergeefs. Meer info: marcelinolopez.nl.

 

Lees ook eens zijn boeken:
Liefdesgedoe (2018)
Liefde in Tijden van Facebook (2012).