Wat is de zin van het van het leven? Deel 2.

Voor de meeste mensen staat nadenken over de dood in schril contrast met geluk. Maar toch, niemand is ooit gelukkiger geworden door het negeren van het onvermijdelijke. Het leven is eindig, de mogelijkheden zijn beperkt en we krijgen allemaal te maken met ziekte, pech, verval en de dood. Mensen die de vergankelijkheid kunnen omarmen, zijn – hoe kan het anders – gelukkiger dan de mensen die daar tegen vechten. Juist het feit dat we dood gaan zou ons kracht moeten geven om na te denken over wat écht belangrijk is.

Nadenken over je eindigheid is een confronterende, maar prima manier om minder tijd te verspillen aan futiliteiten en te leren genieten van wat er wel is. Hoe belangrijk is het uiteindelijk dat de buurvrouw over je roddelt? Hoe belangrijk is het dat je niet de mooiste auto van je familie hebt? Hoe erg is het echt dat je nooit je droomhuis hebt gerealiseerd?

Van wie kunnen we beter over de juiste levensprioriteiten leren dan van de mensen die geen tijd meer hebben om hun missers recht te zetten? De stervenden. Bonnie Ware heeft jarenlang mensen bij hun sterven begeleid en hoorde keer op keer dezelfde spijtbetuigingen aan. Zij tekende de topvijf op:

‘Ik wou dat ik het lef had om meer mezelf te zijn en minder te leven zoals anderen van me verwachtten.’
‘Ik wou dat ik minder hard zou hebben gewerkt.’
‘Ik wou dat ik mijn gevoelens vaker had geuit.’
‘Ik wou dat ik contact zou hebben gekoesterd met vrienden.’
‘Ik wou dat ik gewoon meer had genoten.’

Je bent gewaarschuwd. Stel prioriteiten. Verspil geen onnodige energie en tijd wanneer de middelen om gelukkig te zijn nu al volop in je leven aanwezig zijn. Geluk heeft uiteindelijk minder te maken met wat je wel of niet hebt, en alles met hoe je naar het leven (en de dood) kijkt. Bonnie concludeert uiteindelijk: ‘Veel mensen realiseren zich pas tegen het einde van hun leven dat geluk uiteindelijk een keuze is.’

Stop daarom met het obsessief najagen van toekomstdoelen – zeker niet als er geen bewijs is dat ze bestaan. Doe iets wat je nu al gelukkig maakt, vóórdat je er succes, financieel gewin of eeuwig geluk mee bereikt. Niet omdat het status of een andere indirecte beloning geeft, maar omdat het je intrinsiek blij maakt. Als je, net als de meeste mensen, geen objectief doel van dit leven kunt blootleggen, dan wordt het welzijn van jezelf in het hier en nu het belangrijkste doel. En dat is niet zo’n egocentrische bezigheid als je intuïtief misschien verwacht. Als je bent zoals de meeste mensen dan is jouw welzijn namelijk sterk gekoppeld aan dat van je medemensen. Zelfs psychopaten (mensen die een zwakke basis hebben om een band met hun medemensen te voelen) voelen zich gelukkiger als ze een diepere connectie voelen met een ander voelen. Dat verlangen naar een betekenisvolle connectie met anderen zit diep: zelfs baby’s beginnen na ongeveer een jaar geheel spontaan sociaal gedrag te vertonen door hun speeltjes met ouders en anderen te delen.

Als we de harmonie in onze belangrijke relaties schaden vanwege eigengewin of status, dan komt dat met een hoge prijs. Conflict en strijd blijken een van de weinige situaties die nooit wennen, en ze maken mensen structureel ongelukkiger en gestrest. Hierom is het goed je ego niet te serieus te nemen en aardiger te zijn voor je medemensen. Geluk en liefde zijn besmettelijk, wantrouwen en haat ook.
Er zijn tal van studies die laten zien hoe vrijwilligerswerk, vrijgevigheid en altruïstisch gedrag bijdragen aan geluk, zelfvertrouwen en geestelijke gezondheid. Alle studies laten zien dat mensen die geven veel gelukkiger zijn dan de mensen die vooral nemen.

Kortom: in plaats van je af te vragen wat de zin van het leven is, kun je je beter vragen op welke momenten je het minst met die vraag bezig bent? Wanneer ben je het gelukkigst? Is dat toevallig op de momenten dat je je niet zo met jezelf bezig bent?