Het toeschouwer-effect: wat zou jij doen?

Sinds ik een interessant boek heb gelezen van vechtexpert Rory Miller over geweld in de echte wereld besef ik hoe weinig ik er eigenlijk vanaf weet. Behalve dan dat ik het niet wil meemaken en potentieel gevaarlijke situaties mijd. Gewelddadige situaties zijn verwarrend, vluchtig en angstaanjagend. Ik heb er – afkloppen! – heel weinig ervaring mee, maar het verleden is niet altijd een goede voorspeller van de toekomst. Je kunt altijd een keer op het verkeerde moment op de verkeerde plek zijn. Net als ik zijn de meeste mensen – zelfs degenen die enthousiast aan een vechtsport doen – niet tot slecht voorbereid op het omgaan met heuse geweldsituaties. Ook niet als het anderen in onze omgeving gebeurt. Misschien worden wij op dat moment gespaard, maar vaak gedragen we ons als verlamd klapvee. Veel mensen staan erbij, kijken naar elkaar … en doen niks of lopen gewoon weg. Dat is het bekende toeschouwer of omstander-effect.

Het meemaken van geweld of misbruik alleen kunnen een zwaar trauma opleveren, te beseffen dat anderen je, als het er op aankomt, aan je lot overhalen maakt de psychologische wond nog gapender. Toevallig wijt de website Welingelichte kringen vandaag een (nuancerend) artikeltje over het toeschouwer-effect. Goed om daar even bij stil te zijn: wat zou jij in de de verschillende situaties doen?

Jerry Sandusky (67), rechterhand van de Penn State top-coach Joe Paterno wordt beschuldigd van 40 gevallen van seksueel misbruik. Joe Paterno moest ontslag nemen, omdat hij niet ingreep. Mike McQueary, een assistent-coach die in 2002 getuige was van de verkrachting van een kind, deed geen aangifte bij de politie. McQueary zegt dat hij het destijds aan Paterno meldde, maar dat die geen actie ondernam. Een conciërge was al 2 jaar eerder getuige van een aanranding, maar deed verder ook niets. Hoe is het mogelijk dat iemand niet ingrijpt op zo’n moment? Waarom houd je zoiets jaren stil, wetende dat de dader met jonge jongens blijft werken? Is dit een voorbeeld van het ’toeschouwer-effect of het ‘Kitty Genovese-effect’?

Lees hier het hele artikel.

En hier een confronterend blog-artikel van neuropsycholoog en zelfverdediging-enthousiast Sam Harris.