De wetenschap achter geluk, liefde en andere waanzin Over geluk, liefde en andere waanzin
(CREDITS)
Foto voor de comedy This is the Night uit 1932.

Swipen naar de ware: hoe digitaal daten de liefde verjaagt

Stel je voor: een sprankelend feestje met twintig singles. Allemaal met de looks van een filmster, de gezondheid van een triatleet en ook nog eens grappig, intelligent én charmant. Bovendien willen ze allemaal een serieuze relatie. Wat kan er misgaan?

Nou, het volgende: er is één persoon die meer aandacht krijgt dan de anderen. Iedereen vindt hem of haar het interessantst. Deze persoon heeft namelijk een fantastische stem en deed ooit mee aan The Voice of Holland. Het is een ster. Als alle singles in deze situatie het zelfvertrouwen hebben om achter ‘The Voice’ aan te gaan, pakt dit voor de groep als geheel behoorlijk negatief uit. Ervan uitgaande dat niemand tweede keus wil zijn (en niemand The Voice wil delen) is het logische gevolg dat slechts één persoon iets met The Voice krijgt en de rest alleen naar huis gaat. En, als The Voice niemand ziet zitten, gaat iedereen eenzaam naar huis. Dit is wat speltheorie ons voorspelt: een tak van wiskunde die beslissingsstrategieën van mensen analyseert. Het voorbeeld laat zien dat er soms een conflict bestaat tussen het najagen van een individuele droom (‘Ik wil The Voice!’) en het welzijn van de hele groep. Als iedereen zijn of haar hart volgt is dat voor bijna niemand gunstig. Wiskundig gezien is het een betere strategie om je eerste impuls te negeren en een andere optie een kans te geven. Dan is de kans dat iedereen een partner krijgt het grootst.

Selectief

Ons denkbeeldige feestje is in real life natuurlijk ondenkbaar, aangezien iedereen een unieke smaak heeft en in aantrekkelijkheid voor elkaar verschilt. Toch is dit voorbeeld een ruwe schets van wat er op de gemiddelde datingsite gebeurt. Aviv Goldgeier, die de internationale datingapp Hinge beheert, analyseerde in 2016 de hoeveelheid likes die mannen en vrouwen op de website krijgen. De top 10 procent mannen kreeg bijna 60 procent van alle likes. De top 10 procent vrouwen kreeg 45 procent van de likes. De top 1 procent van de mannen kreeg zelfs 16 procent van alle likes, bij vrouwen was dat 11 procent. De onderste helft van de daters kreeg slechts een paar procent van de likes. De conclusie: een select groepje mannen en vrouwen eist bijna álle aandacht op. Het merendeel komt niet of nauwelijks aan de bak. Is wat er op deze datingsite gebeurt een afspiegeling van de maatschappij als geheel?

Vlinders

Er zijn in Nederland meer singles (zo’n drie miljoen) en relatiebreuken dan ooit. In mijn stad Amsterdam is zo’n 40 procent van de volwassenen tussen 25 en 40 jaar alleenstaand. Als je uitzoomt en de afgelopen vijf generaties in ogenschouw neemt, wordt duidelijk dat liefde niet is wat het ooit was. Een paar generaties geleden was een liefdesrelatie niet de bezegeling van een diepe connectie of stomende passie, maar een praktische afspraak. Zelfs familieleden hadden er iets over te zeggen. Je moet er niet aan denken? Ik ook niet, maar zo’n instrumentele relatie pakte best oké uit. Ook als je bijvoorbeeld verlegen was, kwam er iemand in je leven en na een paar keer seks volgde een baby die om al jullie zorg en aandacht vroeg. Onze voorouders werden min of meer gedwongen er samen het beste van te maken. Misschien waren ze niet stapelverliefd, maar ze hielden wel van elkaar. Bovendien werden ze nauwelijks geplaagd door de vraag of hun liefdesleven niet grootser en meeslepender kon.
De pil en vrouwenemancipatie hebben mannen en vrouwen daarna in snel tempo onafhankelijk van elkaar gemaakt (en dan hebben we het nog niet eens over LHBTQ+-emancipatie). Het heeft ons beeld van liefde drastisch veranderd. Relaties zijn geen noodzaak of sociale verplichting meer, daarom laten we ons nu leiden door de hoeveelheid vlinders in onze buik. We willen passie en romantiek. En meer dan dat.

Te. Veel. Keuze

Waar twee generaties geleden liefde nog in de lokale kroeg of sportclub ontstond, hengelen we tegenwoordig in de oceaan van het internet. Online dating heeft voordelen: ook wanneer je ziek thuiszit met donkere wallen en een druipneus, kun je aandacht voor jezelf opeisen met een leuk profielfotootje en pakkend tekstje. Op elk tijdstip van de dag kun je contact maken met singles op de hele aardbol. Je kunt swipen en daten, net zolang je jouw prins(es) tegen het lijf loopt. Moderne technologie maakt het vinden van liefde in eerste instantie makkelijker. Maar er is een nadeel. Vooral als je van nature een romanticus of perfectionist bent. Hoe meer daters te kiezen hebben, hoe minder ze er echt voor gaan.
Onderzoek laat bovendien zien dat veel keuze hebben ons brein kan verlammen. Tot negen opties kun je de gevolgen van elke afzonderlijke keuze nog wel overzien, maar elke extra optie maakt dat je brein meer begint te haperen. Je wordt bang de verkeerde keuze te maken en kiest niet. Of wel, maar krijgt alsnog spijt. Moderne daters lijden aan #fomo en keuzestress.
De hoogopgeleide vrouw is het meest kritisch en veeleisend van allemaal. En als zij haar pijlen eenmaal op iemand heeft gericht, is er nog steeds een kans dat de ander aarzelt. Het target heeft misschien nog drie scharrels, een ex en tig Tinder-matches in de wacht. De keuze is reuze. Een datingapp maakt gebruikers noodgedwongen oppervlakkiger. Je mist non-verbale signalen en moet daarom wel afgaan op criteria als uiterlijk, lengte, opleiding of BMI. Logisch, want meer informatie heb je niet en je moet ergens de grens trekken. Een voorbeeld? Een man kleiner dan 1.80, met mbo-opleiding en wegtrekkende haargrens werd door mijn goede vriendin P. Sowieso weggeswipet. Haar huidige vriend zou ze nooit hebben gekend als ze op zijn Tinder-profiel zou afgaan. Toevallig ontmoette ze hem in Patagonië, waar ze hem een kans gaf, nadat ze twee weken door de wildernis hadden getrokken en het supergezelig hadden.

Verwachtingen

Wat is de oplossing voor het perfectionisme dat de moderne dater verlamt? Verwachtingen bijstellen, zullen dating-deskundigen opperen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Als het gaat om de liefde willen we nu eenmaal de hoofdprijs. We zijn opgegroeid met fantasieën over De Ware en zullen niet rusten voordat we die vinden. Maar – en laat dit een kleine waarschuwing zijn – zelfs de gelukkigen die hem of haar gevonden denken te hebben, raken ontgoocheld als de eerste verliefdheid wegebt. Iets wat gemiddeld na achttien maanden gebeurt. Zonder het zich te realiseren, zoeken moderne romantici tegenstrijdige (en onverzoenbare) dingen in één en dezelfde relatie. De verwachtingen van een liefdesrelatie waren nog nooit zo hoog. We willen een soulmate bij wie we ons volledig thuisvoelen, met wie we geweldige seks hebben én die we vol trots aan familie en vrienden durven te laten zien. We willen dat onze geliefde goudeerlijk en afhankelijk is, maar ook autonoom en mysterieus. We willen een maatje, maar ook een minnaar. We willen eigenlijk alles, behalve accepteren dat ons liefdesleven een compromis zal zijn. En daarom zoeken we graag nog even verder.

Datingapps stimuleren niet per se liefde, maar een zoektocht naar de ideale (niet-bestaande) partner. En wie een perfecte partner zoekt, dwingt zichzelf stiekem ook om ideaal en fantastisch te zijn. Want waarom zou die ander jou anders willen? Die zucht naar perfectie maakt veel moderne singles op de digitale liefdesmarkt juist onzeker, oppervlakkig en… nep. Liefde ontstaat niet door de muren van je ego te verfraaien, maar juist door ze af te breken. Laat ik voor mezelf spreken.
Aan elke memorabele liefde ging een gênante gebeurtenis vooraf, soms een hele reeks. Zo groeide de band. Kwetsbaarheid en ongemak zijn nou eenmaal de voorportalen van intimiteit. Pas als je elkaars lelijke kanten hebt gezien en bereid bent ook die te omarmen, ontstaan intimiteit, vertrouwen en… liefde. Voor romantische aandacht zijn status,looks en een goed Tinder-profiel allemaal pluspunten, maar voor échte liefde moet je met de billen bloot.

Hoe vind je online de liefde?

Vrijheid en veel keuze hebben ook voordelen voor de liefde. Vier tips om er het beste gebruik van te maken.

Blijf niet te lang chatten, ontmoet elkaar
De gemiddelde tinderaar is per date zo’n 38 uur op de app bezig. Dit kan een valkuil zijn. Je kunt verliefd worden op de projectie in je hoofd. Alleen een echte ontmoeting – hoe kort ook – maakt duidelijk of er een vonk kan ontstaan.

Laat de checklist van de ideale partner los
Liefde blijft grillig en onvoorspelbaar. Daarom voel je soms geen vonk bij iemand die het ‘allemaal’ heeft of begint het te kriebelen bij iemand die je type niet is. Maakt iemand je nieuwsgierig? Geef het een kans.

Laat een vriend(in) meekijken
Val je vaak op dezelfde hopeloze types? Vraag een wijze vriend(in) om advies. Die ziet misschien eerder wat jij niet wilt zien.

Neem pauzes van de app
Een tijdje fanatiek aan het swipen en daten? Niks mis mee. Misschien zelfs leerzaam. Merk je dat het een verslavende, obsessieve bezigheid wordt? Of geef je potentiële geliefden geen serieuze kans? Neem een pauze. Liefde ontstaat niet door alle lijntjes open te houden, maar door (in elk geval tijdelijk) te kiezen

Dit verhaal verscheen ook in Cosmopolitan en je kunt het hier beluisteren.


Meer weten? Lees dan ook eens de boeken:
Liefdesgedoe (2018)
Liefde in Tijden van Facebook (2012)

Heb je iets aan dit bericht gehad?

Of draag je Psychologisch.nu een warm hart toe?

Misschien vind je het dan leuk om een donatie te doen!

Ja, ik doneer!
base-psy

2 reacties

  • Renzo schreef:

    “Ons denkbeeldige feestje is in real life natuurlijk ondenkbaar, aangezien iedereen een unieke smaak heeft en in aantrekkelijkheid voor elkaar verschilt. ” Deze zin is strijdig met de rest van het verhaal. En nee, wij zijn helemaal niet uniek in onze smaak. TOTAAL NIET/ Met name vrouwen zijn hypergaam: willen doorgaans met de topdogs en richten zich daarop. Daarom blijven er ook veel alleen……

  • Roger schreef:

    Heel herkenbaar artikel. Date al een poos via de digitale middelen en heb ontdekt dat je er ‘niet doorheen komt’ tenzij je voldoet aan een soort van perfect plaatje wat je alleen in films ziet. Met name de dames maken zichzelf helemaal gek met ellenlange lijstjes met eisen, variërend van lengte en maten tot pocket roman archetypes. Waarom zou iemand jouw leuk vinden, even swipen naar rechts en wie weet komt er nog wat beters voorbij. Laat mij maar in het echt iemand tegen komen die me gewoon neemt zoals ik ben, chemie voelt, zonder te kijken naar ‘minimaal 1.80m’ en 100 andere wensen. Het doet er allemaal niet toe, als je het maar gewoon heel goed met elkaar kan vinden. Althans dat vind ik. En dan kan ik er echt niet mee zitten hoe je woont, wat voor werk je doet, hoe je je leven hebt ingericht en hoeveel kg je weegt. Alleen haar schoenmaat: dat moet toch echt minimaal maat 39 zijn. Whatever 😉

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.