Het dating-probleem: hoe de vrije liefdesmarkt singles kweekt

‘Daten is vooral een getallenspel. Mensen gaan vaak gewoon heel veel mensen door voordat ze een goede relatie vinden.’
– Henry Cloud, schrijver –

Stel je eens een singlesfeestje voor met tien leuke vrouwen en tien dito mannen. Allemaal met de looks van een filmster, de gezondheid van een triatleet en ook nog eens grappig, intelligent en charmant. Bovendien willen ze allemaal een serieuze relatie. Wat kan er misgaan? Nou, van alles.

In dit geval is er één man die meer aandacht krijgt dan de rest. Alle vrouwen vinden hem het interessantst. Hij heeft namelijk een fantastische stem en deed ooit mee aan The Voice of Holland. Als ál deze vrouwen het zelfvertrouwen hebben om achter The Voice aan te gaan, pakt dit voor de groep als geheel behoorlijk negatief uit. Ervan uitgaande dat de andere mannen geen tweede keus willen zijn, is het logische gevolg dat slechts één vrouw iets met The Voice krijgt en de rest van de feestgangers alleen naar huis gaat. En, als The Voice geen enkele vrouw ziet zitten, gaat iedereen eenzaam naar huis. Dit is wat speltheorie ons voorspelt: een tak van wiskunde die beslissingsstrategieën van mensen analyseert.

Dit voorbeeld laat zien dat er een conflict kan zijn tussen het najagen van jouw individuele droom (‘Ik wil The Voice!) en het welzijn van de hele groep. Als elke vrouw haar hart volgt is dat voor bijna niemand gunstig. Wiskundig gezien is het voor elke vrouw afzonderlijk juist een veel betere strategie om haar eerste impuls te negeren en achter een van de andere mannen aan te gaan. Dan is de kans dat iedereen een partner krijgt het grootst.

Ons denkbeeldige feestje is in het écht natuurlijk ondenkbaar, aangezien iedereen een unieke smaak heeft en in aantrekkelijkheid verschilt. Toch is dit voorbeeld een ruwe schets van de moderne liefdesmarkt en hoe het er op de gemiddelde datingsites en -apps aan toegaat.

Problemen op de liefdesmarkt

Uit Amerikaans onderzoek blijkt alvast dat de helft van alle moderne volwassenen het lastig vindt een romantische partner te vinden en/of te behouden. In Nederland is het niet veel anders.

Herken je het? Denk niet meteen dat er iets mis is met je. Het ligt deels aan onze drastisch veranderde leefomgeving. Sociale en technologische veranderingen hebben de liefdesmarkt grondig hervormd. Nog een paar generaties terug werd partnerkeuze streng gereguleerd door onze sociale omgeving. Als jij toen introvert en verlegen was (zoals twintig procent van de mensen) was dat niet zo’n issue. De familie zocht toch wel een partner voor je. Dat gebeurde ook als je impopulair, excentriek of lui was.

De vrije liefdesmarkt werkt niet voor iedereen voordelig. Onderzoek naar online dating laat zien dat vooral de ‘middelmatige’ man moeilijk aan zijn trekken komt. Hoe verder een man van de top van meest begeerde mannen verwijderd is, hoe lastiger het is überhaupt enige aandacht van vrouwen te krijgen.

‘Het cliché dat vrouwen selecteren en mannen moeten jagen klopt dus.’

Aviv Goldgeier, die de internationale datingapp Hinge beheert, analyseerde in 2016 de hoeveelheid likes die mannen en vrouwen op de website krijgen. Hinge werkt niet zoals Tinder waarbij je matches al dan niet wegswipet, bij Hinge kun je alleen bepaalde aspecten van een profiel liken. De conclusie: een select groepje mannen en vrouwen (maar vooral mannen) eist bijna alle aandacht op.

De top 10 procent mannen krijgt bijna 60 procent van alle likes. De top 10 procent van de vrouwen krijgt 45 procent van alle likes. De top 1 procent van de mannen krijgt meer dan 16 procent van alle likes, bij vrouwen is dat 11 procent. De onderste helft van alle mannelijke daters krijgt slechts 4 procent van de likes, bij vrouwen is dat 8 procent.

Behalve dat de cijfers een heel grote ongelijkheid tussen populaire mensen en de rest laten zien, is de situatie voor gemiddelde en impopulaire mannen dus het meest schrijnend. De reden van deze sekseongelijkheid betekent volgens de onderzoekers niet dat vrouwen oppervlakkiger zijn en meer op uiterlijk letten dan mannen, maar dat ze meer aanbiedingen krijgen. Vrouwen initiëren minder contacten en hebben een hogere drempel om te reageren. Pas bij echt aantrekkelijke mannen wagen ze een kansje. Als je als middelmatige man een kans wilt maken, zul je extra je best moeten doen.

‘De haan kraait, maar de hen legt het ei.’
– Margaret Thatcher, politicus –

Mijn maatje Renzo Verwer – een typische ‘middelmatige’ man – schreef twee politiek incorrecte boeken over liefde: De Liefdesmarkt en Liefde voor beginners. Met pijnlijke eerlijkheid beschrijft hij hierin hoe het is om als minder fraaie man de datingwereld te betreden. Verwer beargumenteert met cijfers dat er ondanks de ogenschijnlijke overvloed een onzichtbare schaarste op de liefdesmarkt is. ‘Ik, Nick en Simon kunnen met zijn drieën alle vruchtbare vrouwen van Nederland bevruchten. Mannen concurreren met elkaar om die schaarse vrouwelijke seksualiteit. Er is een spermaoverschot en een eiceltekort.’

Een bekend psychologisch experiment laat zien hoe dit evolutionaire verschil in de werkelijkheid uitpakt. Laat een ongeveer even aantrekkelijke man en vrouw de straat op gaan om aan passanten van de andere sekse te vragen ‘Zou jij vanavond met mij naar bed willen?’ en analyseer de resultaten. Dat laatste is niet lastig. Bijna alle mannen zeiden ‘ja’ en álle vrouwen ‘nee’. De mannen die het aanbod afsloegen gaven er een disclaimer bij als ‘sorry, ik heb al een vriendin.’ Grappig detail: bijna alle mannen dachten aanvankelijk dat het een grap was, ze vertrouwden het niet, maar zeiden toch ‘ja’. Het cliché dat vrouwen selecteren en mannen moeten jagen klopt dus. Een man moet zich eerst bewijzen voordat een vrouw zich blootgeeft. De gemiddelde man is makkelijker: een leuke verpakking is genoeg om de vrouw een kans te geven.

Toch is er iets aan het veranderen in de traditionele verhouding tussen mannen en vrouwen. Omdat moderne vrouwen in tegenstelling tot hun oma’s geen economische noodzaak hebben om zich aan een stabiele vent met goede voorzieningen te hechten, gaan vrouwen ook steeds meer voor uiterlijk vertoon: mannen met charisma, status en goede looks. Vrouwen klagen volgens Verwer standaard over een gebrek aan leuke mannen, maar dat komt omdat zij zich blindstaren op succesvolle, hoogopgeleide mannen die op hun beurt zo veel keuze hebben dat ze zich niet willen binden.

In die hormonale piekperiode (veel oestrogeen) vallen ze meer op knappe, sportieve, mannelijke types (veel testosteron) dan ze na hun dertigste doen.

De liefdesjungle

Hoogopgeleide vrijgezelle vrouwen boven de dertig krijgen het statistisch gezien lastiger wanneer zij een gezin willen stichten. Dan zoeken ze een leuke man in hun leeftijdscategorie die van alles iets moet zijn: attent, zorgzaam, lief en monogaam en ook stoer, grappig, succesvol, welgesteld en goed in bed. Deze mannen – als ze al bestaan – zijn bezet, meestal door een iets jongere vrouw. Dus als je in die vijver vist heb je het lastig. Er zijn nog twee redenen waarom de balans scheef is. Mannen en vrouwen ontwikkelen zich over het algemeen verschillend, aldus sociaal demograaf Jan Latten. ‘Vrouwen doen meer aan zelfontwikkeling en trekken vaker naar steden om te studeren of te werken. Hierdoor hebben grote steden relatief veel vrouwen.’ In een stad als Utrecht bestaat zelfs een vrouwenoverschot. Er is ook een biologische reden: vrouwen pieken eerder. Ze zijn op hun aantrekkelijkst en populairst als ze in de twintig zijn. In die hormonale piekperiode (veel oestrogeen) vallen ze meer op knappe, sportieve, mannelijke types (veel testosteron) dan ze na hun dertigste doen.

Iemand met veel oestrogeen valt eerder op iemand met veel testosteron en andersom. Na hun 25ste daalt het oestrogeenniveau van vrouwen en verschuift de focus van sportief, stoer en gespierd ietwat naar inhoud en intelligentie. De geestelijke klik wordt belangrijker. Dit geldt minder voor hun mannelijke tegenspelers van dat moment. Mannen zijn vaak op hun aantrekkelijkst als ze in de dertig zijn. Ze hebben dan ook meer status opgebouwd, weten beter wie ze zijn en dat maakt ze ook aantrekkelijker voor jongere vrouwen.

Vooral ‘testosteronmannen’ zijn daar gevoelig voor, waardoor een eventuele relatie onder druk kan komen te staan. Veel dertigers beëindigen hun jarenlange relatie omdat ze merken dat ze uit elkaar zijn gegroeid, en op die leeftijd kunnen vrouwen nog switchen naar een man met wie ze wel een gezin willen stichten. Mannen van die leeftijd kunnen, als ze in de smaak vallen, nog een paar jaar doorspelen. Ze voelen minder druk om meteen de vrouw van hun kinderen te ontmoeten. Zij wil vaak al snel een hoogopgeleide man die er helemaal voor wil gaan. Maar omdat deze mannen toch moeilijk te vangen en te binden zijn zal de hoogopgeleide vrouw die een kind wil in veel gevallen dus noodgedwongen voor haar gevoel gaan downdaten. Dit klinkt negatiever dan het lijkt: naarmate de behoefte aan een kind toeneemt verschuiven de eisen vaak sowieso ietwat. Aardig en betrouwbaar zijn wordt belangrijker dan aantrekkelijk en succesvol. Uiteindelijk is er dus meestal enige gerechtigheid voor de nice guys.

Tja, toegegeven, dit klinkt weinig magisch, maar het is goed je te realiseren dat liefde ook volgens marktprincipes werkt. Als je vaak achter het net vist, is het nuttig eens heel kritisch te kijken naar de vijver waarin je hengelt. Als mede-eigenaar van een datingsite zeg ik eerlijk: de digitale flirt pakt niet voor iedereen goed uit. Zonder looks of scherpe pen komt niet iedereen goed uit de verf. De kans dat zo iemand zijn of haar geliefde in een uithoek of hobbyclubje ontmoet is misschien wel groter. Daar leren mensen elkaar op natuurlijke manier kennen en geven ze elkaar eerder een echte kans. De liefde is heus te vinden – maar blijf niet hardnekkig zoeken op plekken waar je niet wordt gezien.

Meer weten? Lees dan ook eens de boeken:
Liefdesgedoe (2018)
Liefde in Tijden van Facebook (2012)